Metonimi nedir? Metonimi örnekleri, Metafor ve Metonimi farkı özellikle son yıllarda bu kelimelerin Türkçede fazlaca kullanılmaya başlanması ile birçok kişi bu kelimelerin ne anlama geldiğini ve farklarını merak etmektedir. İlk olarak metafor ve metonimi kavramlarının nelere olduğunu inceleyelim ve daha sonrasında bu iki kavram arasındaki farklılıkları ele alalım.
Metafor nedir? bu kapsamda araştırılan konular arasında yer almaktadır. Temelde anlatımı daha güçlü hale getirmek ve basit olan bir şey kendisinden daha güçlü bir şeye benzetme yoluyla ödünç alınan isimlere metafor adı verilmektedir. Ancak Türkçede istiare olarak bilinen bu kelimenin batıdaki karşılığı metafor olmaktadır.
Metonimi nedir? Sorusuna cevap olarak Türkçede mecaz-i Mürsel, ad aktarması veya düz değişmece olarak bilinen ve iki şeyin nitelik bakımından aralarında benzerlik olması ve birbirleri yerine kullanılması tanımı ile karşımıza çıkmaktadır. Bu tanımın batıdaki karşılığı ise metonimi olmaktadır.
Metonimik bağlantılar bu kapsamda kavramın ortaya çıkması için oldukça önemlidir. az önce de belirtmiş olduğumuz gibi ortak bir yanı olan nesneler arasında kurulan bağlantı metonimi olarak karşımıza çıkmaktadır. ancak bu alanda her zaman aynı özellikte olmamaktadır.
Metonomi ortaya çıkabilmesi için kurulabilecek bağlantılardan bir tanesi bir kişinin ve bulunduğu yerin bağlantısı yoluyla aktarım olabilmektedir. Bir diğeri ise nesnenin kendisi yerine nesnenin yapıldığı malzemenin adı ile bağlantı kurulması, maddenin adı yerine içinde bulunduğu kabın belirtilerek bağlantı kurulması, adlandırırken bir nesnenin işaretiyle değiştirilmesi ile bağlantı kurulması ve eseri yazarın adıyla adlandırmak şeklinde bağlantı kurulmasıyla ortaya çıkabilmektedir.
Bu noktada okul sessizdi denildiği zaman binanın sessiz olması mümkün olmayıp binanın içindeki çocukların gürültü yapmaması ortaya konulmaktadır. Veya nesnenin yapıldığı malzeme belirtilerek örneğin altından yedi cümlesinde tabağın altın malzemeden yapılmış olduğu belirtilmektedir. Son olarak en çok karşılaştığımız durum ise Mozart’ı dinlemek dediğimizde aslında Mozart’ın kendisini değil çaldığı müzikleri dinlemekten bahsetmekteyiz.
Tüm bu örneklerden anlaşıldığı üzere metonimi yapabilmek için aralarında bağlantı kurulması gerekmektedir.
Metafor ve Metonimi Farkı
Metafor ve metonimi farkı kapsamına geçmeden önce bu iki kavramın aralarında güçlü bir ortaklık bulunduğunu da unutmamak gerekmektedir.
Metefor veya metonomi yapılacağı zaman nesneler arasında benzerlik bağları oluşturulmaktadır. Bu bağlar çağrışımlara, konuşmacının hafızasına ve bireysel algıya dayanarak ortaya çıkarlar. Metonimin metafordan farklı yanı ise metonimin duyular tarafından algılanan bilgilerle yaratılmasıdır. Anlam doğrudan bağlam içerisinde verilir.
Bu bağlamda metafor benzetme yolu kullanılarak soyut bir algının yerine somut bir algının yerleştirilmesidir. Böylece soyut duygular somutlaştırılarak daha belirginleştirici olmaktadır. Metonimi ise zaten somut olan bir nesnenin bazı özelliklerinden elde edilen bağlamların oluşturduğu çağrışımları yeniden somut olarak ortaya koymaktır. Yani metaforlar dizim ile anlam kazanırlar metonimiler dizgide anlam kazanırlar.
Daha özel bazda bakmak gerekirse metonimi bir raya getirici özellik gösterirken metafor daha seçmeci bir özellik göstermektedir. metafor dikey bir eksek meydana getirirken metonimin yatay bir eksende ortaya çıkmaktadır.
Metonimi Diğer Adı Nedir?
Metonimi diğer adı nedir? Sorusu da sıkça merak edilen konular arasında yer almaktadır. Edebi kavramlar arasında yer alan metonimi Türkçe olarak düz değişmece, Mecaz-ı Mürsel veya ad aktarması olarak da adlandırılmaktadır.
Metafor ve Metonim Örnekleri
metafor ve metonimi örneklerini incelemek gerekirse yukarıda bahsi geçen tanımların daha net anlaşılması mümkündür. İlk olarak metonimi örnekleri incelemesi yaparken örneklerin bağlamları üzerinden verilmesi daha açıklayıcı olacaktır.
- Kullanıcı yerine nesne; gitar bugün yorgun,
- Durum yerine mekan; Meclis bugün suskun,
- Ürün yerine üretici; Peugot popüler,
- Yönetilen için yönetici; Zelenski direnişte,
- Üretim için üretici; Ahmet Hamdi Tanpınar okudum.
Tüm bu örnekler göz önüne alındığında aslında verilmek istenen somut olgu daha da somut hale getirilerek birbiri yerine kullanılmaktadır.
metafor örnekleri ise çoğu zaman üç maymunu oynamayı tercih etmektedir. Cümlesinde aslında kişinin sessiz kaldığını söylemek yerine daha güçlü ve evrensel olarak bilinen üç maymun metaforu kullanılarak anlatılmaktadır.
Bugün durursan hayat bir maraton ve sen bu yarışı kaybedersin. Cümlesinde ise hayatın uzunluğu ve aynı zamanda uzun bir yarış olduğu herkesçe bilinen maraton metaforu ile anlatılmıştır.
Metonimik Türler Nelerdir?
Metonomi kullanıldığı alanlara göre çeşitli türlere ayrılmaktadır. Özellikle edebiyat içerisinde sıkça anılan bu kavram sadece edebiyat için kullanılmamakta ve çeşitli kullanım alanlarına sahip olmaktadır.
Metonomik türler kendi içerisinde 4 alt türe ayrılır. Bunlar ilki ortak dil görünümü olarak karşımıza çıkmakta ve yaygın olarak kullanılan hatta günlük konuşmada kullanılan metonomik türdür.
Genel şiirsel veya sanatsal metonomi ise genellikle şiirlerde veya düz yazı metinlerinde kullanılmaktadır. Acımasız kurşun bunlardan en çok bilinenidir. Burada acımasız kurşun denilirken aslında tabanca mermisinden bahsedilmektedir.
Genel gazete görünümü, birçok farklı kitle iletişim sistemlerinde kullanılmakta olan metonomidir. Son olarak bireysel yazar metonomi ise yazarlara has ve karakteristik özellik gösteren metonomilerdir. Bu kısımda herkesçe kabul görmemiş ancak yazarların ad aktarması yapmak için kullandığı kavramlar karşımıza çıkar. Örneğin lale şehir metonomisi yapıldığında şair burada tam olarak neyi kastettiğini belirtmeden bu aktarmanın neyi ifade ettiği anlaşılamamaktadır. Lale şehir derken lale ile ünlü olmasını bahsediyor olabildiği gibi hassas veya renkli bir şehir olduğundan da bahsetmesi mümkündür. Bu nedenle özellikle bu metonomi türü metafordan anlaşılırlık bakımından oldukça ayrılmaktadır.
